چگونگی ساخت گلخانه نت هاوس
امروزه با افزایش چالش‌های محیطی و کاهش منابع آبی، کشاورزان به دنبال روش‌هایی نوین برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها هستند. یکی از راهکارهای موثر در این زمینه، استفاده از گلخانه نت هاوس است. این نوع گلخانه با ساختاری ساده و نیمه‌محصور، امکان کنترل نسبی شرایط محیطی را فراهم می‌کند. در این مقاله قصد داریم با بررسی ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای گلخانه های نت هاوس، نقش آنها را در کشاورزی بیشتر بشناسیم.
گلخانه نت هاوس چیست؟
گلخانه نت هاوس که به آن شید هاوس نیز گفته می‌شود، نوعی سازه نیمه‌باز است که با استفاده توری‌های مقاوم ساخته شده و عملکردی شبیه به سایبان دارد. این نوع گلخانه معمولا به گونه‌ای طراحی می‌شود که محصولات را در برابر عوامل مخرب محیطی مثل بادهای شدید، بارش تگرگ، تابش مستقیم نور آفتاب و نفوذ حشرات در امان نگه دارد. استفاده از این سازه در مناطقی با اقلیم سخت، راهکاری موثر جهت حفظ سلامت گیاهان محسوب می‌شود.
ساختار و طراحی گلخانه نت هاوس
گلخانه نت هاوس از یک ساختار خاص متشکل از اسکلتی سبک و مقاوم می‌باشد که معمولا از جنس فلز یا چوب ساخته شده و با توری‌های مشبک پوشیده می‌شود. این توری‌ها در جهت‌های مختلف نصب شده و به کنترل نور، کاهش شدت باد و محافظت از گیاهان در برابر باران و آفات کمک می‌کنند. طراحی باز و قابل تهویه این گلخانه باعث گردش مطلوب هوا و تنفس بهتر گیاهان شده و شرایط رشد سالم‌تر و پربارتری را فراهم می‌سازد.
توجه کنید: در صورت تمایل می‌توانید درباره نحوه خرید عمده انواع بذر ، به کارشناسان مبناسرشت پارسیان مراجعه کنید.
انواع سیستم های گلخانه نت هاوس
گلخانه های نت هاوس بر اساس نوع طراحی و کاربرد، در دو سیستم مختلف اجرا می‌شوند: سیستم فلت و سیستم زیگ‌زاگ. هر یک از این ساختارها مزایا، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند و بر اساس نوع کشت، فاصله بین درختان و شرایط اقلیمی منطقه انتخاب می‌شوند.
انواع سیستم های گلخانه نت هاوس
سیستم فلت گلخانه نت هاوس (Flat System)
این روش، متداول‌ترین مدل اجرای گلخانه‌های توری است و معمولاً برای باغ‌هایی که فاصله بین ردیف درختان آنها حداکثر چهار متر است، توصیه می‌شود. در این سیستم، ستون‌ها با فاصله ۸ متری در امتداد ردیف‌ها نصب می‌شوند و ارتفاع آنها بین ۴ تا ۴.۵ متر از سطح زمین در نظر گرفته می‌شود. طراحی ساده، نصب سریع و هزینه اقتصادی آن، از مهم‌ترین مزایای سیستم فلت به شمار می‌رود. جالب است بدانید ترکیب این سازه با پلارهای باغی، نقش مهمی در جلوگیری از سرمازدگی ایفا کرده و توانسته تا ۶۰ درصد محصولات باغی را در سرمای فروردین حفظ کند.
سیستم زیگ‌زاگ گلخانه نت هاوس (Roof Style System)
در این نوع طراحی، سازه حالتی شیروانی و زاویه‌دار پیدا می‌کند و سیم‌های عرضی با فاصله ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر از نوک ستون‌ها نصب می‌شوند. توری محافظ به کمک گیره‌های خاص بر این سیم‌ها متصل می‌گردد. ستون‌ها در این سیستم با فاصله ۱۰ متر در امتداد ردیف‌ها قرار می‌گیرند و ارتفاع آنها نیز بین ۴ تا ۵.۵ متر تنظیم می‌شود. نکته مهم در طراحی سیستم زیگ‌زاگ، انتخاب توری‌هایی است که عرض آنها حداقل ۲۰ تا ۲۵ درصد بیشتر از فاصله بین درختان باشد. این سیستم بیشتر برای باغ‌هایی مناسب است که فاصله بین ردیف درختان آنها بیش از ۴ متر است.
بیشتر بدانید: خرید بذر گلخانه ای
اجزای گلخانه نت هاوس
گلخانه نت هاوس از اجزای مختلفی تشکیل می‌شود که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:
- سازه اصلی یا چهارچوب: سازه اصلی گلخانه معمولا از لوله‌های فلزی یا PVC ساخته می‌شود که در واقع همان اسکلی اصلی سازه است و وزن توری‌ها و دیگر اجزای گلخانه را تحمل می‌کند.
- توری یا پوشش: توری‌ها که به عنوان دیوارها و سقف گلخانه نصب می‌شوند، از موادی مقاوم در برابر نور خورشید و باد ساخته می‌شوند و محافظی برای گیاهان در برابر شرایط محیطی سخت فراهم می‌کنند.
- سیستم‌های آبیاری: سیستم‌های آبیاری، چه دستی و چه اتوماتیک، برای تأمین آب گیاهان استفاده می‌شوند و به حفظ رطوبت و سلامت محصولات کمک می‌کنند.
- سیستم‌های کنترل محیطی: این سیستم‌ها شامل سنسورها، کنترل‌کننده‌ها و تجهیزات اتوماسیون هستند که به تنظیم دما، رطوبت، نور و دیگر شرایط محیطی گلخانه کمک می‌کنند.
- تخته‌ها: تخته‌ها در گلخانه به عنوان بستر کشت عمل کرده و گیاهان را از زمین جدا می‌کنند تا رشد بهینه‌ای داشته باشند.
- تجهیزات نور: برای تأمین نور مورد نیاز گیاهان یا افزایش مدت نوردهی در شرایط خاص، از تجهیزات نور گلخانه‌ای استفاده می‌شود که به بهبود کیفیت و کمیت محصولات کمک می‌کند.
مراحل ساخت گلخانه های نت هاوس
مراحل ساخت گلخانه نت هاوس
ساخت گلخانه نت هاوس یک فرایند چند مرحله‌ای است که نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و اجرای صحیح دارد. در ادامه به بررسی مراحل مختلف ساخت این نوع گلخانه پرداخته‌ایم:
- انتخاب محل مناسب: انتخاب محل مناسب برای ساخت گلخانه اولین و حیاتی‌ترین مرحله است. این محل باید دارای سطح صاف و هموار باشد، دسترسی آسان به منابع آب و برق داشته باشد، از درختان و ساختمان‌های بلند دور باشد و از نور کافی برخوردار باشد. این شرایط به موفقیت پروژه گلخانه کمک می‌کند.
- طراحی گلخانه: پس از انتخاب محل، نوبت به طراحی گلخانه می‌رسد. طراحی باید شامل ابعاد، شکل و نوع سازه باشد. در این مرحله، نوع پوشش گلخانه، همچنین تجهیزات و سیستم‌های مختلفی که باید در گلخانه نصب شوند، مشخص می‌گردد.
- نصب سازه گلخانه: پس از تکمیل طراحی، مرحله نصب سازه آغاز می‌شود. سازه گلخانه معمولاً از فلز یا چوب ساخته می‌شود. سازه فلزی مقاومت بالاتری دارد ولی هزینه بیشتری به همراه دارد. انتخاب مواد مناسب برای ساخت سازه، بستگی به شرایط اقلیمی و بودجه پروژه دارد.
- راه اندازی و نصب پوشش گلخانه: پس از نصب سازه، نوبت به پوشش گلخانه می‌رسد. پوشش می‌تواند از پلی‌اتیلن یا فلز ساخته شود. پوشش پلی‌اتیلن اقتصادی‌تر است اما عمر کوتاه‌تری نسبت به پوشش فلزی دارد. این پوشش باید مقاوم در برابر نور خورشید، باد و دیگر عوامل محیطی باشد.
- نصب تجهیزات گلخانه: پس از نصب پوشش، تجهیزات مختلف گلخانه مانند سیستم آبیاری، سیستم تهویه، سیستم گرمایش، روشنایی و تجهیزات آفت‌زدایی باید نصب شوند. این تجهیزات به بهبود شرایط رشد گیاهان کمک می‌کنند و تأثیر زیادی بر بهره‌وری گلخانه دارند.
- مدیریت گلخانه: پس از تکمیل ساخت گلخانه، مرحله مدیریت آن آغاز می‌شود. این مرحله شامل فعالیت‌هایی مانند آبیاری منظم، کوددهی، کنترل آفات و برداشت محصول است. مدیریت دقیق و منظم گلخانه باعث می‌شود که گیاهان در شرایط بهینه رشد کنند و محصولاتی با کیفیت بالا تولید شوند.
بیشتر بخوانید: در صورت تمایل می‌توانید درباره نحوه درست کردن جزیره برای گلدان ، مقاله مربوطه را مطالعه کنید.
مزایای گلخانه نت هاوس
گلخانه نت هاوس به لطف ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد از مزایای متعددی برخوردار می‌باشد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفاظت در برابر حشرات: توری‌های استفاده شده در گلخانه های نت هاوس به طور موثری مانع از ورود آفات و حشرات مضر به داخل گلخانه می‌شوند. این ویژگی به کاهش نیاز به استفاده از سموم شیمیایی کمک می‌کند و گیاهان را در برابر حملات آفات محافظت می‌کند.
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها: گلخانه های نت هاوس نسبت به گلخانه‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی هزینه ساخت و نگهداری کمتری دارند. علاوه بر این، کاهش نیاز به سموم و تجهیزات پیچیده تهویه، هزینه‌های عملیاتی را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.
- بهبود شرایط رشد گیاه: توری‌های نت هاوس به کنترل دما و محافظت از گیاهان در برابر تابش مستقیم نور خورشید کمک می‌کنند. این امر شرایط بهتری برای رشد گیاهان فراهم کرده و موجب افزایش بهره‌وری می‌شود. البته تهیه بذر مناسب هم اهمیت زیادی دارد. برای خرید بذر با کیفیت به فروشگاه‌های معتبر مراجعه کنید.
- تهویه مناسب: سیستم تهویه طبیعی در گلخانه های نت هاوس با کمک توری‌ها، جریان هوای مطلوبی را فراهم می‌آورد که از تجمع گرما و رطوبت بیش از حد جلوگیری می‌کند. این ویژگی برای حفظ سلامت گیاهان ضروری است.
- مقاومت در برابر باد: نت هاوس ها به دلیل طراحی خاص خود، گیاهان را از آسیب‌های ناشی از بادهای شدید محافظت می‌کنند. این ویژگی خصوصا در مناطقی که بادهای سنگین می‌وزد، حائز اهمیت است.
- حفاظت در برابر باران و تگرگ: برخی از گلخانه های نت هاوس به طور مؤثری از گیاهان در برابر بارش‌های شدید باران و تگرگ محافظت کرده و مانع از آسیب‌های ناشی از این عوامل می‌شوند.
- دوام و طول عمر: توری‌های استفاده شده در گلخانه های نت هاوس معمولاً از مواد مقاوم و با کیفیت ساخته می‌شوند که در برابر شرایط جوی مختلف مقاوم هستند و عمر مفید طولانی دارند.
- کاهش استفاده از مواد شیمیایی و محافظت از محیط زیست: گلخانه های نت هاوس به دلیل کاهش نیاز به سموم شیمیایی و آفت‌کش‌ها، به کاهش اثرات منفی بر محیط زیست کمک می‌کنند و به کشاورزی پایدارتر می‌انجامند.
- امکان استفاده در مناطق مختلف: این گلخانه‌ها در مناطق گرمسیری و مناطقی که با مشکلات آفات و حشرات روبرو هستند، بسیار مؤثر هستند. نت هاوس ها به کشاورزان این امکان را می‌دهند که در شرایط دشوار، محصولات با کیفیت تولید کنند.
- هوای طبیعی و تازه: در گلخانه های نت هاوس، هوای طبیعی و تازه جریان دارد و این باعث می‌شود که نیاز به تجهیزات خاص برای کنترل شرایط محیطی کاهش یابد. گیاهان در چنین شرایطی سالم‌تر و با کیفیت‌تر رشد می‌کنند.
- بهبود کیفیت محصول: شرایط کنترل‌شده محیطی در گلخانه های نت هاوس، به گیاهان کمک می‌کند که سالم‌تر باشند و در نتیجه محصولاتی با کیفیت بالاتر تولید شوند.
- سهولت در نصب و بهره‌برداری: ساختار ساده گلخانه های نت هاوس باعث می‌شود که نصب آنها سریع‌تر و با هزینه کمتر انجام شود. این امر بهره‌برداری از آنها را نیز بسیار آسان‌تر می‌کند.
مزایای نت هاوس ها
معایب گلخانه نت هاوس
اگرچه گلخانه های نت هاوس مزایای زیادی دارند اما مانند هر سیستم کشاورزی دیگری، از معیب خاص خود برخوردار می‌باشند که عبارتند از:
- محدودیت در انتخاب محصولات: بعضی گیاهان برای رشد به شرایط خاص‌تری نیاز دارند که در گلخانه های نت هاوس به راحتی قابل تأمین نیست. برای مثال، گیاهانی که به تابش مستقیم نور خورشید نیاز دارند، ممکن است در این گلخانه‌ها به دلیل پوشش‌های مشبک، شرایط ایده‌آل برای رشد را نیابند.
- محدودیت در کنترل دما: در حالی که گلخانه‌های سنتی امکان کنترل دقیق دما را دارند، گلخانه های نت هاوس به دلیل ساختار توری‌شان و جریان هوای طبیعی، کنترل کمتری بر دما دارند. در شرایط آب و هوایی بسیار گرم یا سرد، ممکن است این گلخانه‌ها نتوانند دمای مطلوب برای رشد گیاهان را حفظ کنند.
- حساسیت به شرایط محیطی شدید: نت هاوس ها در برابر طوفان‌های شدید، بارش‌های سنگین یا تگرگ مقاومت محدودی دارند. اگرچه این گلخانه‌ها تا حدی می‌توانند از گیاهان در برابر باد محافظت کنند اما در برابر بادهای بسیار شدید، عملکرد آنها ممکن است کاهش یابد و گیاهان آسیب ببینند.
- نفوذ آب و رطوبت: در صورتی که باران ببارد، رطوبت می‌تواند از طریق منافذ توری‌ها وارد گلخانه شده و باعث ایجاد مشکلاتی مانند بیماری‌های قارچی یا پوسیدگی ریشه گیاهان شود. این مشکل مخصوصا در مناطق با بارش زیاد می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
- نیاز به نگهداری و تعمیرات مداوم: تورهای گلخانه های نت هاوس به مرور زمان و در اثر تابش مستقیم نور خورشید، باد و سایر عوامل محیطی دچار فرسایش می‌شوند. این مسئله نیاز به تعویض یا تعمیر مداوم توری‌ها دارد که می‌تواند هزینه‌بر باشد.
- آسیب‌پذیری در برابر حشرات بزرگ‌تر: اگرچه توری‌های نت هاوس از ورود حشرات کوچک جلوگیری می‌کنند، حشرات بزرگ‌تر و پرندگان ممکن است به این توری‌ها آسیب رسانده و از طریق آنها آفات به داخل گلخانه وارد شوند.
- محدودیت در تنوع گیاهان قابل کشت: بعضی گیاهان به شرایط خاص دما و رطوبت نیاز دارند که در گلخانه های نت هاوس قابل تأمین نیست. بنابراین، این گلخانه‌ها ممکن است برای همه انواع گیاهان مناسب نباشند.
- محدودیت در مقیاس و گسترش: با توجه به ساختار ساده‌تر گلخانه های نت هاوس، این سیستم‌ها بیشتر برای مقیاس‌های کوچک‌تر مناسب هستند. در مقیاس‌های بزرگ‌تر، مدیریت شرایط محیطی و بهره‌برداری از گلخانه‌ها می‌تواند پیچیده‌تر و چالش‌برانگیزتر باشد.
- چالش‌های اقتصادی در برخی مناطق: در برخی از مناطق، ممکن است هزینه نصب و نگهداری گلخانه های نت هاوس نسبت به بازده تولید، خصوصا در صورت بروز آسیب‌های محیطی، اقتصادی نباشد.
- خطر سرقت و ورود غیرمجاز: به دلیل ساختار بازتر گلخانه های نت هاوس، این گلخانه‌ها ممکن است آسیب‌پذیرتر از گلخانه‌های سنتی در برابر سرقت یا ورود غیرمجاز افراد یا حیوانات باشند. این مسئله می‌تواند منجر به آسیب به گیاهان و تجهیزات شود.
بیشتر بخوانید: در صورت تمایل می‌توانید درباره نحوه کاشت گیاهان دارویی در خانه ، مقاله مربوطه را مطالعه کنید.
تفاوت گلخانه سنتی با گلخانه نت هاوس
گلخانه های سنتی و نت هاوس هر دو برای کشت گیاهان در شرایط کنترل‌شده طراحی شده‌اند اما تفاوت‌های بارزی دارند. در حالی که سازه گلخانه‌ها بیشتر از شیشه یا پلاستیک نقاله ساخته می‌شود، گلخانه‌های نت هاوس از چارچوب فلزی یا پلاستیکی با پوشش توری استفاده می‌کنند.
این توری‌ها علاوه بر تأمین نور کافی برای گیاهان، آنها را در برابر حشرات و باد محافظت می‌کنند. در مقابل، گلخانه‌ها معمولاً به سیستم‌های تهویه و گرمایش پیچیده‌تری نیاز دارند که شرایط دمایی بهینه‌تری را برای گیاهان فراهم می‌کند. یکی از تفاوت‌های دیگر، نورپردازی است. در گلخانه های نت هاوس، گیاهان بیشتر از نور طبیعی خورشید بهره‌برداری می‌کنند، در حالی که برخی از گلخانه‌ها برای تأمین نور مورد نیاز گیاهان از سیستم‌های نورپردازی مصنوعی استفاده می‌کنند.
همچنین، در نت هاوس ها به دلیل ساختار بازتر، شرایط دما و رطوبت بیشتر مشابه محیط بیرون است و تهویه طبیعی جریان دارد. اما گلخانه‌ها با سیستم‌های تهویه مصنوعی قادر به کنترل دقیق‌تر دما و رطوبت هستند. این عوامل باعث می‌شود هزینه ساخت نت هاوس‌ها معمولاً کمتر از گلخانه‌های سنتی باشد.
معایب گلخانه نت هاوس
چه گیاهانی در گلخانه نت هاوس کشت می شوند؟
از جمله گیاهانی که برای کشت و نگهداری در گلخانه نت هاوس مناسب هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سبزیجات: سبزیجاتی مانند خیار، گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای و بادمجان در نت‌هاوس‌ها به خوبی رشد می‌کنند و از شرایط محیطی محافظت می‌شوند.
- میوه‌ها: میوه‌هایی مانند توت فرنگی، انگور، گلابی و مرکبات در این محیط‌ها حتی در فصول سرد و نامساعد رشد می‌کنند.
- گل‌ها: گل‌های زینتی مانند رز و لیلیوم به دلیل محافظت از تغییرات دما و باد، در نت هاوس ها کیفیت بهتری دارند.
- گیاهان دارویی: گیاهانی مثل نعناع، رزماری و آویشن در نت‌هاوس ها به خوبی پرورش می‌یابند.
- گیاهان زینتی داخلی: گیاهانی چون فیکوس و اسپاتی فیلوم که به نور کمتری نیاز دارند، در این گلخانه‌ها به راحتی رشد می‌کنند.
- پرورش قارچ: گلخانه های نت هاوس شرایط مناسبی برای کشت قارچ‌هایی مانند قارچ دکمه‌ای و شیتاکه فراهم می‌کنند.
میزان مصرف آب در گلخانه نت هاوس
میزان مصرف آب در گلخانه های نت‌هاوس به طور قابل توجهی کمتر از کشاورزی سنتی است. این گلخانه‌ها با استفاده از پوشش‌های توری، تابش نور را به طور یکنواخت توزیع کرده و شدت تبخیر و تعرق را کاهش می‌دهند. نتیجه این فرآیند، کاهش نیاز به آب و بهبود کارایی مصرف آن است. همچنین، بهبود شرایط رشد ریشه‌ها در این محیط‌ها موجب جذب مؤثرتر مواد مغذی و رشد بهتر گیاهان می‌شود، که این امر در شرایط کمبود منابع آبی بسیار مفید است.
میزان نورگیری در گلخانه نت هاوس
یکی از ویزگی‌های گلخانه نت هاوس این است که میزان نورگیری آن قابل کنترل می‌باشد؛ بدین ترتیب شرایط بهینه برای رشد گیاه فراهم خواهد شد. این گلخانه‌ها با استفاده از پوشش‌های توری، نور را به صورت یکنواخت توزیع کرده و به نفوذ بهتر آن به داخل کانوپی کمک می‌کنند. نوع توری، درصد سایه‌اندازی و بافت آن تأثیر زیادی بر میزان نور، دما، رطوبت و حتی کارایی مصرف آب دارند. این ویژگی‌ها به گیاهان این امکان را می‌دهند که فتوسنتز و فرآیندهای رشد خود را به بهترین نحو انجام دهند.
هزینه ساخت نت هاوس ها
هزینه ساخت گلخانه نت هاوس
هزینه ساخت گلخانه نت هاوس تحت تاثیر عوامل مختلفی می‌باشد که عبارتند از:
- نوع سازه
- نوع پوشش
- اندازه گلخانه
- تجهیزات مورد نیاز
- شرایط منطقه
کلام آخر
گلخانه نت هاوس با ایجاد تعادلی هوشمندانه میان کاهش هزینه‌ها و حفظ کیفیت کشت، به گزینه‌ای کارآمد برای کشاورزی مدرن تبدیل شده است. این سازه با بهره‌گیری از نور طبیعی، تهویه مناسب و مصرف بهینه آب، بستر مناسبی برای پرورش انواع گیاهان فراهم می‌کند. با توجه به مزایای گسترده آن، می‌توان انتظار داشت که استفاده از نت هاوس ها در آینده‌ای نزدیک، جایگاه ویژه‌ای در توسعه پایدار کشاورزی ایفا کند.
نظرات کاربران